کد مطلب:35010 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » اعتقادات

از آيه شريفه «كَلُّ نفس ذائقة الموت» چه مطالبي استفاده مي​شود؟

آيه، سخن از عموميت قانون مرگ مي​گويد، سرنوشتي كه براي همه انسانها، همه موجودات زنده، بلكه حتي براي موجودات غيرزنده حتمي است، مي​فرمايد [هر انساني (سرانجام) مرگ را مي​چشد] «كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ».

اين تعبير در سه آيه قرآن مجيد آمده است (آل عمران 185 ـ انبياء 35 و عنكبوت 57.) و تكرار آن اشاره​اي است به قطعي بودن مرگ، وضمناً هشداري است به همه انسانها كه از اين سرنوشت قطعي غافل نشوند.

و از آنجا كه مرگ دريچه​اي است به سوي عالم بقا، بلافاصله بعد از آن مي​افزايد [پاداش عمل خويش را به طور كامل فقط در قيامت خواهيد گرفت] «وَاِنَّما تُوَفَّوْنَ اُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ».

اشاره به اينكه دنيا جاي عمل است نه حساب و جزا، و آخرت جاي حساب و جزا است نه عمل، هر چند در دنيا و عالم برزخ اجر و پاداشهاي محدودي وجود دارد، ولي مسلماً اجر و پاداش كامل تنها در سراي آخرت است.

اصولاً انسان در هر چيز شك و ترديد كند، در مرگ نمي​تواند شك و ترديد داشته باشد، تمام اهل آسمانها و زمين مي​ميرند، و همه موجودات زنده در كام مرگ فرو مي​روند، همه بدون استثنا اجل و سرآمدي دارند كه لحظه​اي در آن تأخيري نيست، و آنچه مردم درباره يكديگر يا زعماي خود، دعاي خلود و جاودانگي دارند تعارفهاي بي​محتوائي بيش نيست، كدام خلود؟ و كدام جاودانگي؟ در حالي كه همه انبياء و اولياء اين راه را پيمودند و همگي بدون استثناء از اين گذرگاه گذشتند.

ضمناً از اين آيه استفاده مي​شود كه اوّلاً روح آدمي با مرگ او نمي​ميرد، چرا كه مي​گويد هر نفسي مرگ را مي​چشد، و معني چشيدن اين است كه روح باقي است و مرگ را درك مي​كند، و ثانياً از ان استفاده مي​شود كه روح غير از بدن است، چرا كه با مرگ آن باقي است.

در حديثي آمده است كه وقتي آيه شريفه «كُلُّ مَنْ عَلَيْها فانٍ» [تمام كساني كه بر روي زمين هستند فاني مي​شوند] رحمان/26 نازل شد ملائكه گفتند «ماتَ اَهْلُ الْاَرَضِ» [فرمان مرگ اهل زمين صادر شد!] و هنگامي كه آيه «كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ» نازل گشت، فرشتگان گفتند «فرمان مرگ ما نيز صادر شد!» (تفسيركبير 9/125)

درست است كه واژه «نفس» گاهي بر خداوند نيز اطلاق شده است مانند سخن عيسي (ع) در برابر خداوند، «وَلا اَعْلَمُ ما في نَفْسِكَ» مائده/116 ولي واضح است كه در آيه مورد بحث، تعبير «كل نفس» اشاره به مخلوقات است نه خالق.

---

پيام قرآن ج 5

ايت الله مكارم شيرازي و ساير همكاران